Nếu bạn là một tác giả hay biên kịch, bạn có bao giờ tự hỏi: làm thế nào để khắc họa một nhân vật sống tử tế mà độc giả thực sự cảm nhận được? Một nhân vật có thể gây ấn tượng bằng vẻ ngoài, nhưng điều khiến người đọc gắn bó lâu dài lại nằm ở những chi tiết nhỏ trong hành động đẹp, lời nói đẹp, hay thậm chí là những suy nghĩ tử tế lặng thầm. Chính sự kiên định trong cách sống tử tế mới khiến nhân vật ấy trở thành điểm sáng trong câu chuyện.
Theo Từ điển tiếng Việt (vtudien), tử tế là cách mô tả một người có lòng tốt trong đối nhân xử thế, là sự săn sóc chu đáo. Tratu Coviet cũng ghi nhận: tử tế thể hiện trong thói quen sống không quá sơ sài, sống đứng đắn; tốt trong đối xử. Còn Vtudien thì giải thích: tử tế là tốt bụng, kỹ càng, cẩn thận tỉ mỉ, đúng đắn. Vậy, sống tử tế là gì? Đó là khi một nhân vật biết yêu thương bản thân, biết trân trọng người khác, và biết xây dựng mối quan hệ lành mạnh dựa trên sự chân thành.
Các ý chính trong bài Nhật ký ngôn từ #1 – Tử tế:
Thế nào là nhân vật tử tế?
Một nhân vật tử tế không cần những lời tung hô hoa mỹ, mà được khắc họa qua cách đối xử tử tế với bản thân và người xung quanh. Họ có thể bình tĩnh và khoan dung trước mâu thuẫn, có thể lan tỏa lòng tốt qua những hành động giản dị. Mark Twain từng viết: “Sự tử tế là ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.” Một nhân vật sống văn minh, biết cho đi là nhận lại, sẽ để lại trong lòng người đọc một niềm tin giản dị nhưng bền chặt.
Biểu hiện của người sống tử tế
Lắng nghe chân thành
Người sống tử tế thường thể hiện sự tử tế với bản thân và với người khác qua việc lắng nghe chân thành. Khi người đối diện chia sẻ, họ không ngắt lời, không vội phán xét, mà thực sự muốn thấu hiểu. Sự chú tâm ấy không chỉ cải thiện tâm trạng của người đang bộc bạch, mà còn tạo dựng mối quan hệ lành mạnh và đáng tin cậy.
Tôn trọng ý kiến
Nhân vật tử tế biết tôn trọng mọi người, dù ý kiến có khác biệt. Thay vì bác bỏ gay gắt, họ tìm cách phản hồi nhẹ nhàng, đặt câu hỏi để mở rộng vấn đề. Đó chính là hành động đẹp của một người có tấm lòng nhân ái, giúp không khí trò chuyện trở nên thoải mái, chia sẻ tích cực hơn, và giúp mọi người cảm thấy được lắng nghe.
Kiểm soát cảm xúc
Một nhân vật tử tế sẽ không để cơn giận lấn át. Họ biết bình tĩnh và khoan dung, tránh buông lời xúc phạm. Đây không phải sự kiềm nén khô cứng, mà là sự chủ động lựa chọn lời nói đẹp, suy nghĩ đẹp để giữ cho tình huống không đi quá xa. Khả năng kiểm soát cảm xúc cũng là yếu tố giúp họ duy trì hình ảnh sống văn minh trong mắt người khác.
Hỗ trợ và chia sẻ
Người tử tế sẵn sàng giúp đỡ người khác khi có thể. Họ có thể chia sẻ phần việc nặng nhọc trong tập thể, hay đơn giản là mỉm cười khích lệ người đang khó khăn. Trong bối cảnh rộng hơn, thực hành tử tế trong cộng đồng chính là chìa khóa để tạo nên sự gắn kết – từ việc lan tỏa lòng tốt, giúp đỡ người yếu thế, cho đến việc xây dựng môi trường tử tế trên mạng xã hội.
Biểu đạt lòng biết ơn
Người sống tử tế không quên nói lời cảm ơn, bởi họ biết rằng cho đi là nhận lại. Khi trân trọng người khác và đánh giá cao công sức đóng góp, họ không chỉ làm ấm lòng đối phương, mà còn nuôi dưỡng sự yêu thương bản thân. Lòng biết ơn chính là thước đo để nhận biết một nhân vật tử tế: họ khiêm nhường, chân thành và luôn tìm thấy niềm vui trong những gì giản dị.
Xem thêm: Nhật ký ngôn từ #2 – Sắc sảo là gì? Thế nào là một nữ chính sắc sảo?
Các nhân vật văn học sống tử tế
Trong văn chương hay phim ảnh, nhân vật tử tế thường không cần lời giới thiệu phô trương. Người đọc dễ dàng nhận ra sự tử tế qua hành động đẹp: biết lắng nghe, biết chia sẻ tích cực, biết kiểm soát cảm xúc.
Ví dụ, Tạ Chi Dao trong phim Đi đến nơi có gió. Anh từng làm việc ở Bắc Kinh với mức thu nhập cao, nhưng sau biến cố gia đình, anh chọn trở về quê. Ở Vân Miêu, anh khởi nghiệp trong lĩnh vực du lịch nông thôn, với mong muốn giúp đỡ người khác, gìn giữ văn hóa, để thanh niên không phải xa quê kiếm sống. Cách anh nói năng, cách ăn mặc cẩn thận tỉ mỉ, cách lan tỏa lòng tốt qua việc gánh vác chuyện trong thôn… tất cả đều làm nổi bật nhân vật tử tế. Dù không ai khen trực tiếp, nhưng độc giả cảm nhận rõ sự chân thành và tấm lòng nhân ái ở Chi Dao.
Bên cạnh đó, còn có Ngạn trong Mắt Biếc – chàng trai lặng lẽ hi sinh vì tình yêu, hay bà cụ Tứ trong Vợ nhặt – dù nghèo khổ vẫn mở lòng đón nhận nàng dâu. Những nhân vật này trở thành minh chứng rõ ràng rằng sự tử tế không cần phô trương, chỉ cần xuất phát từ trái tim.
Những trích dẫn hay về sống tử tế
- “Tử tế thì hoa nở, tráo trở thì hoa tàn. Huy hoàng trăm ngàn bạn, hoạn nạn một mình ta!”
- “Sự tử tế là ngôn ngữ mà người điếc có thể nghe và người mù có thể thấy.” – Mark Twain
- Tục ngữ Việt Nam: “Một miếng khi đói bằng một gói khi no.”; “Lá lành đùm lá rách.”
Sự tử tế giống như ánh sáng dịu dàng chiếu qua khe cửa sổ, không rực rỡ nhưng đủ làm ấm cả căn phòng. Trong đời sống hay trong văn chương, xây dựng một nhân vật tử tế chính là cách gieo hạt cho những giá trị bền vững. Bởi một khi sự tử tế được lan tỏa, nó sẽ không chỉ làm đẹp cho nhân vật, mà còn gợi nhắc mỗi chúng ta về cách sống văn minh, biết yêu thương bản thân và biết trân trọng mọi người.
