Là một tác giả hay biên kịch, khi xây dựng nhân vật, bạn có gặp khó khăn khi khắc họa một con người mạnh mẽ quyết đoán, hay một người nhã nhặn, tinh tế, biết sống điều độ và hài hòa? Nhân vật quá hiền lành dễ bị cho là “mờ nhạt”, nhưng nếu khéo léo, sự lịch sự và tử tế lại chính là yếu tố làm nên chiều sâu. Câu hỏi đặt ra là: làm sao để nhân vật nhã nhặn mà không nhạt nhẽo?
Trong từ điển, “nhã nhặn” được giải thích là sự lịch sự, tôn trọng người khác như trong cụm “trả lời nhã nhặn”, hay chỉ vẻ đẹp giản dị, không cầu kỳ như “phòng khách bày trí nhã nhặn”. Điều đó cho thấy tính cách này không chỉ dừng lại ở hình thức, mà còn là một phong thái sống thanh cao, thấu hiểu và nhân hậu.
Nhã nhặn – đồng nghĩa và trái nghĩa
Người nhã nhặn thường mang những phẩm chất gắn liền với sự trang nhã, thanh tao, lịch thiệp, lịch sự, lễ phép, lễ độ, hiền hòa.
Ví dụ:
- Người thầy luôn lịch thiệp khi tiếp xúc với học trò.
- Căn phòng được trang trí trang nhã, giản dị mà tinh tế.
- Cô gái ấy cư xử lễ độ, khiến ai cũng có thiện cảm.
Trái ngược lại là những tính cách bất nhã, khiếm nhã, vô lễ, thô lỗ, hỗn láo, xấc xược, phô trương.
Ví dụ:
- Cách nói chuyện khiếm nhã đã làm người khác khó chịu.
- Anh ta cư xử hỗn láo với người lớn tuổi.
- Một người phô trương quá mức sẽ đánh mất vẻ tinh tế.
Thế nào là nhân vật chính nhã nhặn?
Một nhân vật chính nhã nhặn không phải chỉ biết im lặng, gật đầu hay luôn ở thế yếu. Họ là kiểu người vừa có phẩm hạnh, phẩm chất, đức tính tốt, vừa có khả năng tạo ra sự gần gũi và đồng cảm. Trong giao tiếp, họ chọn cách nói chuyện nhẹ nhàng, biết lắng nghe, và quan tâm đến cảm xúc người khác. Trong hành động, họ giữ nếp sống, phép lịch sự, sự thanh lịch, để người khác cảm thấy an toàn và tin tưởng khi ở cạnh.
Điều quan trọng nhất là: nhã nhặn không đồng nghĩa với thụ động. Một nhân vật nhã nhặn vẫn có thể kiên quyết, thậm chí mạnh mẽ, nhưng luôn biết giữ thái độ, phong cách, cung cách tinh tế. Đây là kiểu nhân vật mang lại cảm giác “dịu dàng nhưng kiên định” khiến người đọc hay khán giả khó lòng quên được.
Xem thêm: Nhật ký ngôn từ #1 – Tử tế là gì? Cách xây dựng hiệu quả nhân vật Tử tế
Biểu hiện của tính cách nhã nhặn
Trong giao tiếp và ứng xử – Lời nói và cử chỉ
Người nhã nhặn thường sử dụng những câu từ giản dị mà lịch sự như “làm ơn”, “cảm ơn”, “xin chào”. Đây chính là biểu hiện của ngôn ngữ, lời ăn tiếng nói, cách hành xử tinh tế. Họ không nói năng bỗ bã, không chen lời, mà chọn cách bày tỏ vừa đủ. Một cái cúi đầu, một nụ cười hiền, hay cái bắt tay chắc chắn đều tạo nên sức hút thầm lặng.
Thái độ lắng nghe và học hỏi
Một con người nhã nhặn biết dành thời gian lắng nghe, không ngắt lời, và tôn trọng quan điểm khác biệt. Đây là minh chứng cho thái độ sống, tư cách, sự hòa nhã. Khi họ lắng nghe, họ không chỉ nghe âm thanh, mà còn thấu cảm tâm trạng, khiến đối phương cảm thấy mình được tôn trọng.
Kiềm chế cảm xúc
Người nhã nhặn không để cảm xúc tiêu cực bùng nổ vô lối. Họ giữ bình tĩnh, lựa lời mà nói. Đây là sự thể hiện của cách cư xử, đạo đức, nhân phẩm. Khả năng kiềm chế ấy không khiến họ yếu đuối, mà ngược lại, tạo nên sức mạnh mềm – một loại bản lĩnh khiến người khác phải nể trọng.
Sự quan tâm
Người nhã nhặn thường có thói quen hỏi han, để ý, và chia sẻ với người xung quanh. Từ cách quan tâm nhỏ bé như mời nước, nhường ghế, cho đến sự thấu hiểu trong những hoàn cảnh khó khăn – tất cả đều phản ánh tính cách, nhân cách, phẩm giá cao đẹp.
Trong sinh hoạt hàng ngày – Thói quen ăn uống
Nhã nhặn không chỉ ở lời nói, mà còn thể hiện qua bàn ăn. Người nhã nhặn luôn giữ phép tắc: không nói chuyện khi nhai, không phát ra tiếng động lớn, và luôn mời trước khi dùng. Đây là biểu hiện của tinh thần, nếp sống, sự tinh tế được rèn luyện trong đời sống hàng ngày.
Giữ lịch sự nơi công cộng
Người nhã nhặn biết nói nhỏ trong không gian chung, không chen lấn khi xếp hàng, và luôn tôn trọng người khác. Đây chính là biểu hiện cụ thể nhất của cách sống, thái độ ứng xử, sự điềm đạm. Một xã hội có nhiều người nhã nhặn sẽ là một xã hội văn minh và đáng sống hơn.
Các nhân vật chính nhã nhặn điển hình
- Ngạn (Mắt Biếc – Nguyễn Nhật Ánh)
- Tạ Chi Dao (Đi đến nơi có gió – Trung Quốc)
- Kim Shin (Goblin – Hàn Quốc)
Trong đó, Ngạn trong Mắt Biếc là nhân vật điển hình. Suốt đời, anh yêu Hà Lan bằng tình cảm chân thành, luôn nhẫn nhịn, không bao giờ nói lời cay nghiệt. Ngạn thể hiện đầy đủ các yếu tố của sự nhã nhặn: hiền hòa, nhân hậu, tử tế. Dù đôi khi bị xem là quá thụ động, nhưng chính điều đó làm nên vẻ đẹp riêng: một người biết kiềm chế, biết quan tâm và biết giữ vững lòng chung thủy. Ngạn chứng minh rằng nhã nhặn không bao giờ đồng nghĩa với yếu đuối – mà có thể là sức mạnh nội tâm bền bỉ nhất.
Những trích dẫn hay về tính cách nhã nhặn
- “Một lời nói nhã nhặn có thể làm tan chảy cơn giận dữ lớn nhất.” – Ngạn ngữ phương Tây
- “Sự lịch sự không bao giờ lỗi thời, vì nó là cách thể hiện giá trị con người.”
- “Nhã nhặn là chiếc cầu nối giữa trái tim và trí tuệ.”
- Tục ngữ Việt Nam: “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.”
Nếu ví một câu chuyện như khu vườn, thì nhân vật nhã nhặn là những đóa hoa giản dị, không quá rực rỡ nhưng lan tỏa hương lâu bền. Nhã nhặn là sự chọn lựa sống tử tế, là bản chất, đức hạnh, sự hiền lành được thể hiện qua từng hành động nhỏ. Và thông điệp quan trọng nhất: đôi khi, sức mạnh lớn nhất không nằm ở sự ồn ào, mà ở sự lặng lẽ biết tôn trọng và yêu thương.
