Ba kính yêu,

Hơn mười hai tiếng trên máy bay từ Paris về Sài Gòn, con ngồi cạnh cửa sổ nhìn mây trôi, lòng như sóng lăn tăn. Paris đang vào đầu thu, gió se lạnh, lá bắt đầu ngả màu; còn con, nghĩ suốt về cái nóng ấm của quê nhà, về mùi đất ẩm sau cơn mưa Nam Bộ. Trong vali con là hộp bánh nướng nhân hạt dẻ Ba thích — món mà năm nào Trung Thu con cũng thấy trên bàn. Em con thì đi chuyến xe dài từ Lạn Chấm, vai vẫn còn bụi, mắt đỏ vì thức đêm. Hai anh em, một từ trời Tây, một từ miền biên giới, cùng hướng về một nơi duy nhất: nơi có Ba đang nằm, nơi trái tim gia đình vẫn đập.

Con nhớ rõ cái ngày mẹ gọi. Giọng mẹ run run, nói: “Ba con bị ngã… bác sĩ bảo liệt nửa người rồi.” Lúc đó con đang ở xứ người, ngoài kia lá phong rơi, mà tim con như vỡ ra. *Mon cœur s’est brisé en mille morceaux.* (Tim con như vỡ ra thành ngàn mảnh.) Con bấm số gọi em, hai đứa hẹn nhau: “Trung Thu này mình về.”

Những tháng sau, mỗi lần gọi video, con thấy Ba cố gắng mỉm cười mà đôi môi run run, bàn tay trái không thể nâng chén trà. Mẹ kể những đêm đầu Ba nằm khóc thầm vì đau, nửa người tê nhức khi trời trở lạnh; mẹ phải thức trắng để chườm nóng, xoa bóp. Có lần Ba nói nhỏ: “Anh không sợ chết, chỉ sợ một ngày không còn nhìn thấy tụi nhỏ.” Nghe xong, con chỉ biết quay mặt đi để giấu nước mắt.

Khi bước vào nhà hôm nay, con gặp Ba nằm trên chiếc giường tre cũ. Gương mặt Ba gầy hơn, tóc bạc nhiều, nhưng ánh mắt vẫn là ánh mắt năm nào — người từng dắt con đi xem múa lân, từng bế con lên vai cho con chạm vào đèn cá chép. *Papa, tu te souviens de ces nuits de pleine lune?* (Ba có nhớ những đêm trăng tròn ấy không?) Con nhớ rất rõ.

Trung Thu nhà mình ngày xưa rộn ràng lắm. Ba tự tay làm đèn ông sao bằng tre, giấy bóng kính đủ màu; Ba pha ấm trà, cắt bánh, gọi hàng xóm sang ngắm trăng. Con và em chạy quanh sân, tay cầm đèn, miệng líu lo hát “Tết Trung Thu rước đèn đi chơi.” Tiếng trống lân vọng khắp xóm, Ba cười lớn, ánh mắt lấp lánh như trăng rằm.

Nhưng năm nay mọi thứ khác. Trăng vẫn tròn, gió vẫn mát, mùi cốm vẫn thơm, nhưng Ba không thể đứng dậy treo đèn. Con thấy mắt Ba ươn ướt khi nhìn đám trẻ hàng xóm chạy qua. *Papa, je suis rentré… et cette fois, je ne pars pas sans te voir sourire.* (Ba ơi, con đã trở về… và lần này con sẽ không rời đi khi chưa thấy Ba mỉm cười.)

Em con bước vào, đặt gói cốm non lên bàn, rồi ngồi xuống bên giường. Nó không nói nhiều, chỉ nắm tay Ba. Bàn tay ấy gầy và lạnh, nhưng khi chúng con siết chặt, con cảm nhận được hơi ấm của tình thân vẫn còn chảy. Đoàn viên không chỉ là ngồi cùng mâm cỗ; đoàn viên là khi bất chấp mọi khoảng cách, chúng con vẫn tìm về bên Ba.

Những ngày Ba chống chọi với bệnh tật khắc sâu mãi trong tim con. Ba phải trải qua những buổi vật lý trị liệu đau đớn; mồ hôi ướt đẫm lưng, tay run run cố nắm lấy chiếc ghế, nhưng Ba vẫn gắng cười: “Tập để còn rước đèn với cháu.” Mẹ kể có lúc ngồi bên, Ba lặng im nhìn bức ảnh gia đình treo trên tường, mắt xa xăm như cố nhớ lại một mùa trăng xưa. Có hôm mẹ bảo: Ba đã khóc, nhưng giấu vào gối để tụi con không thấy. Con tự hỏi: người đàn ông đã một đời cứng rắn ấy, bây giờ yếu đuối mà vẫn cố chứa nỗi buồn để cho con cái nhìn thấy bình yên.

Ba à, con biết con không thể trả lại cho Ba đôi chân khỏe mạnh. Nhưng chúng con sẽ là đôi chân của Ba. Chúng con sẽ dìu Ba ra hiên, đặt Ba nơi góc sân mà ông vẫn ngồi ngày xưa, để Ba thấy ánh trăng rọi xuống mái ngói, nghe tiếng trống lân vọng xa, ngửi mùi cốm non và hoa sữa. *La famille, c’est la lumière dans la nuit.* (Gia đình là ánh sáng trong đêm tối.)

Những tháng Ba nằm viện, thấy Ba kiên cường, con tự nhủ mình phải mạnh mẽ hơn. Có ngày con ở bên Ba cả buổi, nhìn Ba tập co duỗi chân, mắt mờ vì đau nhưng vẫn cố gắng; có lần Ba trượt ngã khỏi mép giường, mẹ hốt hoảng, con lao tới nâng Ba lên, lòng quay cuồng như muốn nát tan. Những khoảnh khắc ấy dạy con một điều: yêu thương không phải lời hứa suông, mà là những hành động nhỏ nhất — một chiếc chăn ấm, một miếng bánh, một cái nắm tay.

Tối Trung Thu, chúng con dìu Ba ra hiên. Hiên vẫn là hiên xưa với những viên gạch hoa răng lược mòn theo năm tháng, cạnh chậu hồng mẹ trồng. Trăng lên cao, sáng nhẹ như tấm lụa bạc phủ mái ngói, soi rõ từng nếp nhăn trên mặt Ba — nếp nhăn của một đời chịu đựng và yêu thương. Gió lùa qua hàng tre, rì rào như kể chuyện — chuyện ngày xưa, chuyện giờ đây, chuyện cho mai sau.

Từ cuối hẻm tiếng trống lân vọng tới, lũ trẻ reo ầm, một đứa khoe chiếc đèn ông sao mới mắt sáng như muốn ăn trọn vầng trăng. Em con nắm nhẹ bàn tay Ba, tay còn run nhưng chặt — như sợ mất đi cái gì đó quý giá giữa đêm. Con đặt hộp bánh nướng lên bàn, bóc một miếng đưa cho Ba; Ba nhai chậm, mấp máy lời cảm ơn nghe rõ như tiếng chuông nhỏ.

Khung cảnh ấy — ánh trăng, mùi cốm, tiếng lân và hơi thở nhẹ của Ba — hòa thành một bài hát không lời mà con muốn giữ mãi trong tim. *Regarde, Papa, la lune est belle ce soir.* (Nhìn kìa, Ba ơi, trăng đêm nay đẹp lắm.) Ba quay mặt về phía trăng, mắt lấp lánh rồi khẽ mỉm cười. Nụ cười dù nhỏ nhưng với con sáng hơn mọi vì sao.

Con nhìn Ba hít một hơi thật sâu, như Ba đang cố ghi vào phổi từng nhịp không khí của buổi tối — không khí gia đình, tuổi thơ, những Trung Thu không thể mua bằng vàng bạc. Em con thì thầm kể cho Ba nghe kỷ niệm xưa, cả những lỗi nhỏ tụi con đã từng làm khiến Ba giận; Ba nghe rồi cười, lau giọt nước mắt lặng lẽ. Có lúc Ba không nói được nhiều, nhưng bàn tay Ba nắm chặt hơn, mắt nhìn sâu vào từng khuôn mặt như muốn lưu giữ mãi những nét ấy.

Khi lân tới trước ngõ, lũ trẻ reo, một em tiến tới chúc Ba: “Chúc ba mau khỏe, chúc ba nhìn thấy trăng năm sau.” Ba gật đầu, giọng yếu nhưng rõ: “Cảm ơn con.” Lời ngắn thôi nhưng chứa cả một trời thương yêu. Con ngồi xuống, gối đầu vào đùi Ba, nghe tim Ba đập đều; tiếng tim ấy hòa cùng tiếng trống và tiếng cười, tạo nên một nhịp điệu mới cho đêm Trung Thu — nhịp của hy vọng và bền bỉ.

Trước khi vào nhà, con cúi hôn trán Ba, thì thầm bằng tiếng Việt và tiếng Pháp: *Bonne fête, Papa. Nous sommes là.* (Chúc mừng, Ba ơi. Chúng con ở đây.) Ba nắm chặt hơn, như truyền lại chút sức còn sót lại. Đêm đó Ba ngủ thật sâu, yên hơn những đêm trước — có lẽ vì Ba đã thấy đủ ánh mắt thương yêu, đã nghe đủ tiếng cười, đã cảm nhận mình không đơn độc.

Khi đóng cửa lại, con đứng lặng nhìn bầu trời lâu. Trăng vẫn tròn, hiền, nhưng trong lòng con có thêm một điều khác: bình yên. Con biết con không thể chữa hết mọi đau, không thể xóa đi những tháng ngày Ba đã chịu, nhưng con hứa sẽ về, sẽ giữ những đêm như thế cho Ba, giữ những câu chuyện, giữ nụ cười. Chỉ cần thế, con tin Ba sẽ thấy ấm.

Nếu một ngày Ba mỏi mệt quá, xin Ba nhớ: Ba đã gieo những mùa trăng tròn vào đời tụi con. Tụi con chỉ trả lại Ba những đêm trăng — đêm trăng đầy tiếng cười, đầy tay nắm, đầy lời yêu thương.

**Bài thơ tặng Ba**
Trăng rằm lặng giữa hiên xưa
Đèn tre đỏ thắm gió đưa hương nồng
Bàn tay yếu vẫn ấm lòng
Nắm nhau như thể chẳng rời kiếp sau
Cốm thơm gói cả trăng cao
Bánh nướng chia ngọt, ngọt vào trong tim
Bệnh tật nào xóa nổi niềm
Đêm nay đoàn tụ — trọn nghìn yêu thương
Thương Ba nhiều,
Con của Ba.

Bài dự thi cuộc thi viết Tết Đoàn Viên, được chia sẻ bởi: Nter Tan Phu lab