Bạn còn nhớ cảm giác tự tay “săn lùng” một nguồn tài liệu quý giá không? Cái cảm giác phải lội qua cả chục trang web, đọc hàng tá bài báo tiếng Anh, rồi cuối cùng tìm được một con số, một ý tưởng đắt giá mà không AI làm slide nào có?

Giờ đây, AI làm slide đã biến chúng ta từ những “thợ săn” kiên nhẫn thành những “người nhận hàng” thụ động. Chúng ta chỉ cần nhập Prompt và nội dung sẽ được AI “ship” đến tận nơi. Bài viết này sẽ mổ xẻ về sự thay đổi “nhẹ nhàng nhưng chí mạng” này: AI đã khiến chúng ta mất đi khả năng “tìm kiếm và làm giàu nội dung” như thế nào, và vì sao sản phẩm của AI làm ra dù đẹp nhưng lại thiếu đi cái “chất người” quan trọng.

“Tìm kiếm không chỉ là tìm thấy, mà còn là hành trình đi qua những thứ chưa từng nghĩ tới.” – Lời đúc kết cho một hành trình sáng tạo.

Nội duung chính trong bài viết: Vì sao khán giả biết bạn dùng AI làm slide?

Nếu AI làm hết công việc, chúng ta có lười đi?

Ngày xưa, khi làm một bài thuyết trình hay viết một bài báo cáo, quá trình “săn” tài liệu là công đoạn tốn thời gian nhất, nhưng cũng là công đoạn giúp chúng ta hiểu sâu về vấn đề.

Sự tiện lợi làm chúng ta “lười” tìm kiếm

Trước kia, để tìm kiếm, ta phải làm công việc rất tỉ mỉ:

  • Lựa chọn từ khóa: Cân nhắc rất kỹ các từ khóa khác nhau để tìm ra góc nhìn mới.
  • Đánh giá nguồn tin: Phải tự tay kiểm tra độ uy tín của nguồn (từ khóa: .edu, .gov, báo cáo học thuật).
  • “Đào” sâu: Đi sâu vào từng chi tiết, tìm kiếm các mối liên hệ ngầm giữa các tài liệu.

Bây giờ, mọi thứ được gộp lại trong một Prompt cho AI. AI làm slide không chỉ tìm kiếm mà còn tổng hợp sẵn cho chúng ta. Chúng ta không còn phải đi qua các “con đường lòng vòng” của việc tìm kiếm, nơi ta có thể vô tình nhặt được những ý tưởng hay ho ngoài lề.

Việc “nhận hàng” nội dung quá nhanh này khiến chúng ta chỉ dừng lại ở bề mặt thông tin. Bạn có để ý rằng việc dùng nội dung AI làm ra để “lấp đầy” chỗ trống trên slide, chứ không còn dùng nó để “làm giàu” kiến thức của mình nữa. Vì vậy, thông tin có sẵn từ AI sẽ tạo ra kiến thức dễ dãi, còn những tri thức phải tự tay đi ‘đào’ mới thực sự thấm vào ta.

Từ “Thợ Săn” thành “Người Nhận”

Vì sao khán giả biết bạn dùng AI làm silde?
Ảnh minh hoạ: Từ “Thợ Săn” thành “Người Nhận”

Khi chúng ta tự làm công việc tìm kiếm, ta đang rèn luyện một kỹ năng quan trọng: Khả năng phân tích và tạo điểm nhấn trực quan (Layout Instinct).

  • Thợ Săn (Ngày xưa): Khi đọc tài liệu, bạn sẽ tự động phân tích: “Đoạn này phải là tiêu đề chính,” “Con số này phải là biểu đồ,” “Câu chuyện này cần một hình ảnh cảm xúc.” Bạn là kiến trúc sư của nội dung.
  • Người Nhận (Ngày nay): Khi AI giao nội dung, nó đã được sắp xếp sẵn. Bạn chỉ cần điều chỉnh màu sắc và font chữ. Bạn đang bỏ qua bước “tiêu hóa” thông tin bằng cảm xúc và góc nhìn cá nhân.

Gu thẩm mỹ cảm quan về cái đẹp và sự sắp xếp của chúng ta đang bị lệ thuộc vào khuôn mẫu “sạch sẽ, an toàn” của AI. Nội dung được giao đến chỉ là một bản nháp hoàn hảo, thiếu ‘tính người’ và thiếu những chi tiết “đinh” mà chỉ người làm mới nhận ra.

“Chúng ta không phải lo lắng về việc AI sẽ nghĩ như con người, mà phải lo lắng về việc con người sẽ bắt đầu nghĩ như AI.”

Khi AI làm slide: Vì sao người xem nhìn slide liền biết AI làm?

Một bộ slide, một bài viết hay cần có sự kết nối cảm xúc với người đọc/người nghe. Đó là lúc ta sử dụng những chi tiết nhỏ, những câu chuyện cá nhân, những góc nhìn bất ngờ để tạo ra “điểm rơi” ấn tượng.

Công việc “Mắt-Thấy-Tai-Nghe” đã mất đi khi dùng AI làm slide

Công việc của một người sáng tạo đích thực là tìm kiếm “mối liên hệ cảm xúc độc đáo” giữa nội dung và người nhận.

  • Ví dụ: Khi làm slide về “Nước sạch,” một “thợ săn” sẽ tự tìm kiếm hình ảnh một em bé ở vùng cao dùng ca hứng từng giọt nước mưa. Hình ảnh đó mang lại cảm xúc mạnh hơn mọi biểu đồ.
  • AI làm slide: AI sẽ đưa ra một biểu đồ thống kê về tỷ lệ người không có nước sạch. Nó đẹp, sạch sẽ, chuẩn mực, nhưng lại thiếu sự rung động cá nhân và cảm xúc.

Sản phẩm của AI luôn rất đẹp, bố cục chuẩn, font chữ hợp lý, nhưng lại thiếu đi “chất người” như là những chi tiết mang tính cá nhân, những góc nhìn chủ quan, những câu chuyện có thật. Chính những chi tiết này mới là thứ neo giữ thông điệp trong tâm trí người nghe.

Sau khi thuyết trình, người làm sẽ khó đọng lại kiến thức

Vì sao khán giả biết bạn dùng AI làm silde?
Ảnh minh hoạ: Sau khi thuyết trình, người làm sẽ khó đọng lại kiến thức

Khi chúng ta chỉ là “người nhận giao hàng” từ AI, chúng ta không có đủ thời gian để tạo ra một mối liên kết sâu sắc với nội dung.

Quá trình tự tay tìm kiếm (thậm chí là thất bại và phải bắt đầu lại) chính là cách chúng ta đưa góc nhìn chủ quan của mình vào nội dung. Chúng ta không chỉ truyền tải thông tin, mà còn truyền tải sự đồng cảm, sự trăn trở và những nỗ lực đã bỏ ra. Có bao giờ bạn gặp một thông tin hàn lâm và cố gắng hiểu để truyền tải lại thông tin đó một cách dễ hiểu hơn? Khi chúng ta thuyết trình, bạn là người trao kiến thức và bạn sẽ khó giúp người nghe nhớ về thông tin khi mà chính bạn cũng không hiểu tường tận.

Một sản phẩm slide đẹp, sạch, nhưng “vô hồn” của AI làm slide chỉ là một “đĩa thức ăn nhanh” hoàn hảo. Nó giải quyết cơn đói, nhưng không để lại dư vị. Còn một bộ slide có “chất người” là một bữa ăn được nấu từ chính tâm huyết của người làm.

“Máy móc tạo ra tốc độ, con người tạo ra sự sâu sắc. Đừng bao giờ đánh đổi chiều sâu lấy tốc độ.” – Lời đúc kết mang tính cảnh báo.

Tạm kết

AI làm slide đã làm thay công việc “mệt mỏi” nhất trong khâu thuyết trình. Nhưng cũng chính sự tiện lợi đó đã lấy đi khả năng tự thân vận động, khả năng “nếm trải” nội dung của chúng ta.

Hãy nhớ rằng, nhiệm vụ của bạn không phải là tạo ra bộ slide đẹp nhất, mà là tạo ra bộ slide kết nối nhất với khán giả. AI là công cụ, không phải là đầu bếp. Đừng để mình trở thành người chỉ biết sử dụng ‘thức ăn có sẵn’ và chỉ phục vụ cho độc giả ‘thức ăn nhanh’. Hãy tiếp tục là những “thợ săn” kiên nhẫn, đi tìm những “viên ngọc cảm xúc” mà AI không bao giờ tìm thấy.

“Trong kỷ nguyên AI, giá trị thật sự không phải ở thông tin được tạo ra, mà ở những câu hỏi ta dám hỏi và cách ta tự tay kết nối chúng lại.” – Thông điệp cuối cùng.

Bài viết được thực hiện bởi Nter XS Blazy