Có những người thầy không xuất hiện quá nhiều trong đời mình, nhưng lại để lại dấu ấn sâu hơn bất kỳ ai. Có những bài học không nằm trong sách vở, không có trong giáo án, nhưng lại thay đổi cách mình nhìn thế giới, dám tin học trò dù cho người khác coi thường mình. Có lẽ, nếu năm lớp 12, thầy Long không kèm mình thì giấc mơ đại học ở Sài Gòn sẽ không có thật.

Bài viết này là lời tri ân nhân ngày 20/11, cũng là một hồi ức, về người thầy đã trao cho mình động lực học, người cha thứ hai khiến mình hiểu rằng: học không phải để trở thành ai khác, mà để trở thành chính phiên bản tốt hơn của mình.

Khi một người thầy không chỉ truyền kiến thức, mà còn truyền cảm hứng

Mình gặp thầy vào một thời điểm mà bản thân đang hoài nghi chính mình nhiều nhất. Học hành thì tụt dốc, động lực thì bằng 0, còn niềm tin vào bản thân thì cứ rơi rụng từng chút. Cảm giác của mình lúc ấy giống như một cỗ máy đã cạn kiệt năng lượng nhưng vẫn bị bắt phải chạy, chạy để không thua người khác, chạy để đáp ứng kỳ vọng, chạy để chứng tỏ mình.

Nhưng càng chạy, mình càng thấy không thuộc về đường đua đó. Thật may mắn, thầy Long trở thành chủ nhiệm lớp 12 của mình.

Không phải theo cách của những người thầy nghiêm khắc, cũng không phải theo kiểu động viên rập khuôn. Thầy đơn giản chỉ đặt những câu hỏi khiến mình tự phải suy nghĩ:
“Em không thích học, hay em chưa tìm được lý do để học?”
“Em sợ học Toán khó, hay em sợ mình không đủ giỏi?”
“Bây giờ em phải học lại căn bản, không là không thể thi đại học được.”

Thầy ít khi nói thẳng, nhưng lại luôn mở ra một khoảng để tôi tự trả lời. Khi nghĩ lại, điều khiến mình thấy biết ơn nhất là thầy không bao giờ phán xét.

Thầy không nói “Em kém”.
Thầy không nói “Em lười”.
Thầy càng không nói “Em phải cố”.

Thầy chỉ nói:
“Thầy tin em sẽ làm được, chỉ có em mới có thể giúp em thôi.”

Chính câu nói đó đã gieo vào mình một hạt giống.

Động lực thật sự không phải tiếng hét “Cố lên!”, mà là cảm giác “Mình làm được”

Chúng ta thường nghĩ động lực đến từ những lời thúc giục, những câu khẩu hiệu mạnh mẽ hay những câu nói sáo rỗng như “Không nỗ lực thì làm được gì”. Nhưng những thứ ấy đôi khi chỉ khiến ta tự trách mình nhiều hơn, thấy mình kém cỏi nhiều hơn, cảm giác bất lực lại càng lớn.

Thầy Long thì không như vậy.

Thầy cho mình một kiểu động lực rất khác: động lực đến từ sự thấu hiểu, thầy quan sát tiến bộ của mình mỗi buổi và chọn tin tưởng mình.

Mình vẫn nhớ một lần thầy nhìn bài kiểm tra toán điểm kém của mình và chỉ nói:
“Điểm số hôm nay không nói điều gì về khả năng của em, nó chỉ phản ánh mức độ em nỗ lực trong hôm nay. Nếu em nỗ lực hơn vào hôm khác, điểm số của hôm khác sẽ khác.”

Mình chưa từng nghe ai nói về điểm số như vậy. Từ nhỏ, mình luôn được dạy rằng điểm thấp là thất bại, là thiếu năng lực. Còn thầy đã biến điểm số thành thứ có thể thay đổi, thứ mình có thể cải thiện, chứ không phải thứ phán xét mình.

Chính điều đó khiến mình muốn thử học lại từ đầu. Không phải vì áp lực. Không phải vì sợ hãi. Mà vì mình muốn cảm nhận cảm giác “làm được” mà thầy nói.

Nter nghĩ gì: Người thầy đã trao cho mình động lực học
Ảnh minh hoạ

Thầy đã khen mình khi tiến bộ ở HK 2

Điều khiến mình cảm động nhất chính là câu nói: “Bài này được 7.5 điểm bởi vì em làm đúng công thức nhưng bị sai kết quả. Không có sao hết, em đang tiến bộ, lần sau phải cẩn thận hơn.”

Thậm chí có lúc, mình còn nghĩ thầy Long chỉ mình hơn cả chính mình. Mình đã từ bỏ mấy buổi chiều chơi bóng rổ để đi học phụ đạo ở lớp thấy. Lúc đó thầy phải nói 4 đến 5 lần thì mình mới đòng ý. Lúc vào lớp, mình không theo kịp các bạn bởi vì các bạn khác đang chăm chỉ làm đề thi thử còn mình lại phải học lại các kiến thức toán lớp 10. Trong lòng mình cảm thấy bản thân thật kém cỏi. Thầy giữ mình lại đến cuối buổi để khảo các công thức toán.

Khi nhìn mọi người về hết, mình vừa trả bài, vừa liếc nhìn các bạn tám chuyện khi chờ phụ huynh. Mình nghĩ chắc thầy hiểu nên thầy Long nói rằng:

“Nếu em thuộc hết tờ công thức này, thầy sẽ cho em làm đề thi thử, người khác làm được thì thầy tin em cũng làm được, chịu khó chậm mà chắc.”

Câu nói rất nhẹ, nhưng lại khiến mình suy nghĩ rất nhiều ngày. Thầy không yêu cầu mình phải giỏi ngay lập tức. Thầy chỉ yêu cầu tôi trở nên tốt hơn hôm qua một chút.

Tự nhiên minh thấy lòng mình nhẹ tênh, ít ra ngay lúc này vẫn có người tin mình làm được.

Học không chỉ để lấy điểm

Từ khi có thầy đồng hành, thái độ học tập của mình thay đổi mỗi ngày. Không phải từ “lười” sang “chăm” ngay lập tức, mà là từ “sợ” sang “không sợ nữa”. Khi nỗi sợ mất đi, mình bắt đầu học với tâm thế khác. Thầy luôn dạy mình một điều:
Học để biết mình rộng lớn đến mức nào.

Có những lúc mình từng nghĩ mình không thể chạm đến, một bài toán khó, một chương kiến thức phức tạp, một kỹ năng mà mình nghĩ mình không hợp. Nhưng khi bắt đầu chạm vào nó, mình nhận ra sự khó khăn ban đầu chỉ là lớp vỏ bọc. Khi vượt qua lớp vỏ ấy, thế giới phía sau lại rất thú vị.

Thế là ngày thi tốt nghiệp cũng tới, may mắn là thầy Long sẽ đi cùng nhóm thi của mình, cảm giác có một người chờ đợi ở ngoài phòng thi khiến mình cảm thấy lồng ngực căng tràn tự tin hơn. Phòng thi môn toán lúc đó khiến mình hồi hợp, lúc phát đề toán, mình bất ngờ nhìn qua một lượt và thấy nhiều kiến thức quen thuộc hơn, thậm chí có một số câu hỏi công thức lớp 10. Thì ra công sức ôn bài của mình không uổng phí. Khoảng khắc ấy khiến bản thân mình đạt đến sự tự tin mà trước giờ chưa từng có.

Sau khi ra khỏi phòng thi, tụi bạn vây xung quanh thầy Long và mình lập tức chạy tới, thầy dò bài, phân tích và khen vì mình làm được vài câu hỏi khó. Càng lớn, mình càng hiểu rằng thầy không thể theo mình mãi. Không ai có thể theo mình mãi. Động lực nếu đến từ bên ngoài thì sẽ đến lúc cạn. Nhưng động lực thầy trao cho mình lại rất khác:
Thầy không cho mình động lực; thầy dạy mình cách tự tạo ra động lực.

Khi gặp bài khó, tôi nhớ lời thầy:
“Khó là chuyện bình thường. Không hiểu mới cần học.”

Khi thất bại, tôi nhớ lời thầy:
“Điểm số chỉ phản ánh hôm nay, không phản ánh con người em.”

Khi nản, tôi nhớ lời thầy:
“Mỗi người đều có tốc độ riêng. Em chỉ cần đi với tốc độ của mình.”

Những câu nói ấy theo mình đến rất lâu sau này, thậm chí đến tận bây giờ, khi mình đã trưởng thành hơn rất nhiều so với đứa trẻ mất động lực ngày nào.

Thầy là người cha thứ hai

Không phải ai cũng may mắn gặp được một người thầy như vậy. Nhưng nếu đã gặp, bạn sẽ nhớ họ suốt đời. Vì họ không chỉ dạy kiến thức, họ dạy cách ta đối diện với cuộc đời.

Ta biết ơn thầy vì thầy có thể chọn cách nghiêm khắc, nhưng thầy lại chọn cách tử tế.
Ta biết ơn thầy vì thầy có thể trách móc, nhưng thầy lại chọn cách đồng cảm.
Ta biết ơn thầy vì thầy có thể bỏ qua một đứa mất động lực, nhưng thầy lại chọn tin tưởng.

Và quan trọng hơn cả:
Ta biết ơn thầy vì thầy giúp ta tin vào chính mình.

Kết lại

Có những người thầy không cần nói quá nhiều, không cần hào nhoáng, không cần được tung hô. Nhưng họ có một sức mạnh rất lớn khơi dậy niềm tin và động lực trong học trò, ngay cả khi học trò không còn nhìn thấy chúng nữa. Mình may mắn khi từng gặp một người như thế.

Thầy dạy mình rằng học không phải cuộc đua; học là hành trình trở thành mình của ngày mai, tốt hơn mình của hôm nay.

Nếu bạn cũng từng có một người thầy như thế, hãy biết ơn họ.
Còn nếu chưa, hãy trở thành người có thể truyền động lực như thế cho một ai đó.

Đôi khi, thay đổi cuộc đời một người chỉ cần một câu nói đầy tin yêu:
“Thầy tin em làm được.”

Bài viết được thực hiện bởi Nter Sứa